Een publicatie in Verkeerskunde.nl, woensdag 11 april 2012.
‘Oh… als ik mijn fiets maar weer terugvind.’ Dat is mijn grootste zorg als ik mijn fiets parkeer in één van de talloze etagerekken rond Utrecht CS. Was fietsendiefstal vroeger mijn grote angst, nu is het mijn eigen menselijke beperking. Ben ik nog in staat mijn fiets terug te vinden in deze chaotische olievlek van steeds maar uitdijende fietsenrekken?
En dit is niet de enige uitdaging die om de hoek komt kijken bij het fietsparkeren rond Utrecht CS. Het begint al met het zoeken naar een lege plek, terwijl zo je trein vertrekt. En als je je fiets eenmaal in een etagerek hebt gewurmd – wat al een kunst op zich is met sturen en remkabels die in elkaar verstrikt raken – dan begint de lange voetreis van je gestalde fiets naar de trein. Een voettocht waarbij vele hindernissen genomen moeten worden, variërend van omgevallen fietsen, tijdelijke verkeerssituaties, vlak langs je scheurende bussen, tot heel veel passerende fietsers die net als jij ook allemaal haast hebben. Met comfort en plezier heeft het fietsparkeren op deze locatie inmiddels niets meer van doen. Deze manier van fietsparkeren door steeds maar weer meer rekken bij te plaatsen, is wat mij betreft failliet. Het moet echt, helemaal anders… maar hoe? Op deze vraag broedend, kwam ik op het idee om het fietsparkeerprobleem eens op een heel andere manier te benaderen: als een logistiek probleem. En in welk land vind je goede voorbeelden van logistiek? Juist…, in Nederland.
Hema
Deze hoopvolle gedachte doemde bij mij op, terwijl ik vanuit mijn zolderraam tegen het logistieke knooppunt van de Hema aankeek. Via mijn netwerk liet ik me uitnodigen voor een rondleiding door één van Nederlands grootste magazijnen. Mijn gastheer Jan loodste me tussen rondrijdende vorkheftrucks en honderden blauwe kratjes op lopende banden, naar het hart van het distributiecentrum: een enorme, schaars verlichte hal. Vanaf een bordes kijken we samen in een hal die vol gepuzzeld is met meters hoge stellingen. Tussen de stellingen door lopen smalle gangen. Iedere gang is het exclusieve domein van een volledig automatisch werkende robot die met hoge snelheid door de gang heen en weer schiet en in vloeiende bewegingen pallets tot bovenaan het plafond wegzet of ophaalt.
Jan
Ik keek zonder twijfel naar een wereld die volledig ongeschikt en zelfs levensgevaarlijk is voor de mens. Jan beaamt dit: ‘Als je dit aan mensen overlaat, heb je veel meer ruimte nodig. Mensen gaan elkaar dan toch nog voor de voeten lopen en het kost veel meer tijd. Bovendien weet het systeem feilloos en precies waar wat ligt opgeslagen. Wat mensen hier wel mogen doen, is dozen op pallets plaatsen, maar de feitelijke opslag kun je beter aan een geautomatiseerd magazijn overlaten dan aan mensen.’ ‘Dit systeem moet je, met wat aanpassingen, toch ook kunnen gebruiken voor het opslaan van fietsen?’, schiet er door mijn hoofd. ‘Hoeveel fietsen zou je hierin kunnen stallen?’, vraag ik aan Jan. ‘Als je uitgaat van twee fietsen op een pallet, dan kunnen er 51.816 fietsen in deze stalling’, schrijft Jan me later per mail. Moet je je voorstellen, dat je met gemak het hele programma aan fietsparkeren van Utrecht CS in één gebouw kunt onderbrengen! Dat levert een heel stuk stad aan ruimte op, die nu in beslag wordt genomen door een zee aan fietsenrekken!
Band
Ik zie die toekomst al helemaal voor me: je fietst over een mooi, leeg plein tot vlak voor de ingang van het station, zet je fiets in één van de vele innamepunten. Met je OV-chipkaart meld je je aan en zoef… je fiets verdwijnt in een geautomatiseerd magazijn. Geen diefstal, altijd overdekt, comfortabel en dichtbij. En zit ik eenmaal in de trein, dan geef ik – zonodig – met mijn iPhone de fietsenmaker in het magazijn de opdracht om mijn band te vervangen. Hij roept mijn fiets op, doet zijn werk, en stuurt mijn fiets weer terug in het systeem. Als ik aan het eind van de dag mijn fiets weer tevoorschijn roep uit één van de uitgiftepunten, zit er een hele nieuwe band om. En kom je op een station waar je geen fiets hebt staan, dan roep je gewoon een OV-fiets op. Nog beter, je bestelt in de trein met de AH-App je boodschappen en als je fiets naar buiten komt, hangen je boodschappen in een tas aan je stuur! Helemaal geweldig toch?! Dan wordt fietsparkeren weer comfortabel en leuk!
Niets
Maar helaas, bij de grootscheepse verbouwingen van onze stationsgebieden, waarmee we ons voorbereiden op een verre toekomst, is er nog helemaal niets te bespeuren van een slim, automatisch magazijn voor gestalde fietsen. Wij gaan er kennelijk van uit dat we in de toekomst nog steeds op dezelfde wijze blijven parkeren zoals we dat al tientallen jaren doen. De wereld verandert snel, maar het fietsparkeren blijft zoals het is: handwerk.
Een geruststellende gedachte?
Auteur: Joske van Lith
